Het is vandaag precies een jaar geleden dat ik mijn laatste werkdag had bij mijn werkgever, waar ik de 15 jaar ervoor gewerkt had. Twaalf hele maanden geleden. Nu ik het zo opschrijf lijkt het niet eens zo lang geleden. En toch ook weer ergens wel. Want aan de ene kant voelt het als een ander leven dat ik toen had en staat het ver van me af. Maar aan de andere kant is de tijd voorbij gevlogen. Hoe het me vergaan is in dit afgelopen jaar en wat ik (niet) geleerd heb, lees je in deze post.
Toen ik begin 2020 mijn baan opzegde, had ik nooit kunnen weten wat de maanden erna in petto zouden hebben. Ik was in januari net terug van een reis naar Thailand met mijn vriendin en een paar vrienden en moest de knoop gaan doorhakken op werk. Terwijl ik met mijn CEO aan de telefoon hing in januari, had ik nog nauwelijks berichten gezien over het virus. En wist ik al helemaal niet wat zich de maanden erna zou gaan voltrekken.
De sprong in het diepe
Het is vanzelfsprekend voor veel mensen een grote beslissing om na 15 jaar met een comfortabele en goedbetalende baan te stoppen. Voor mij ook. Maar wat het helemaal onzeker maakte, was dat ik geen andere baan op de planning had, als vervanging. Sterker nog, ik was zelfs niet van plan om direct weer ergens anders aan de slag te gaan.
Ik wilde even een pauze, een mini-pensioen. Een jaar lang even niets moeten, zodat ik in alle rust kon uitzoeken wat ik nou eigenlijk wilde. Om mezelf wat mentale zekerheid te geven, had ik ervoor gezorgd dat ik een financiële buffer had opgebouwd om een jaar lang van te kunnen leven. Twaalf maanden zou ik op een aparte spaarpot gaan teren. Genoeg om niet de druk te voelen om ineens weer aan de slag te gaan, omdat het geld op was.
Natuurlijk heb je als mens enorm veel verwachtingen van de periode die volgt op zo'n besluit om (tijdelijk) te stoppen met werken. Hoe kan het ook anders? Ik had ze ook en zag mezelf leven in volledige vrijheid en controle over mijn dagen. Koffie buiten de deur, met een boek. BBQ's bij vrienden, de hele week door. Tussendoor een paar leuke tripjes met mijn vriendin, voordat de kleine er zou zijn. Mijn verwachtingen werden echter al snel bijgesteld. Mede door de gevolgen van het virus en alle maatregelen die ineens zo ingrijpend op de plannen inhakten. Maar deels ook, omdat de realiteit altijd anders is dan je verwachtingen, ook zonder een virus.
De verschillende fases van het afgelopen jaar
Hoe het afgelopen jaar eruit zag voor mij en hoe de realiteit de verwachtingen inhaalde, kan ik wellicht het best beschrijven door ze uiteen te zetten in een aantal fases waar ik doorheen ben gegaan.
1. Schuldgevoel en onrust
Mijn verwachting was dat ik de eerste maanden zonder baan zou ervaren als een dier dat na jaren zijn kooi uit mocht. Terug de natuur in en volledig ervaren hoe vrijheid nou eigenlijk voelt. Ik zag mezelf volledig in controle over mijn dagen. Eindelijk had ik het voor het zeggen en hoefde ik geen meetings meer te doen en andermans takenlijst af te strepen.
En hoewel ik dagelijks natuurlijk kon doen en laten wat ik wilde, in de weken na mijn laatste werkdag, toch zat het me niet lekker. Het voelde, door de hele corona-ellende, alsof ik mijn collega's in de steek had gelaten. Alsof ik als eerste een reddingsboot geconfisqueerd had op een zinkende Titanic en er snel vandoor was gegaan. Daarbij, voelde ik me vreemd genoeg ook schuldig tegenover mijn vriendin – die nog wel dagelijks achter haar laptop zat vanuit huis. Ik ga toch niet de vrolijke vakantieganger uithangen, terwijl er iemand twee meter van me af zit te bikkelen temidden van de corona-paniek?
De eerste maand nadat ik gestopt was met werken, voelde ik me dus vooral schuldig en wat onwennig in mijn nieuwe rol. De tweede maand voelde ik me al veel minder schuldig, maar werd ik onrustig. Ik zat vol met ideeën en wilde ze allemaal het liefst nog dezelfde maand af hebben. De adrenaline van jaren werken zat nog steeds in mijn lichaam. Tegelijkertijd begon pas nu ook echt de intense vermoeidheid eruit te komen, van jarenlang op de grens van uitputting gebalanceerd te hebben.
Ik denk dat het bij veel mensen hier vaak misgaat: jezelf in twee complete extremen trekken. Lichaam een geest willen rust, jij wilt door. Bang dat je de boot mist of het momentum verliest. Ook al had ik van tevoren besloten om 3 maanden he-le-maal niets te hoeven doen en elke dag lekker te gaan lezen op een terrasje: dat pakte heel even anders uit. Want ja, terrasjes?
In mei heb ik me daarom ingeschreven als ZZP'er bij de KvK en hiermee was mijn eenmanszaak een feit. Ik was van plan om dit pas na de geboorte van mijn dochter, in augustus, te gaan doen. Maar het leek de goede tijd. En ja, ik moest wat met die onrust. Alsof ik aan mezelf wilde bewijzen dat ik toch iets concreets kon laten zien. Dat ik niet alleen een plan had, maar deze ook kon uitvoeren.
Leuk, van die gesprekken met jezelf. In je eigen hoofd. Niemand die luistert ;-)
2. Het gevoel van vrijheid
De maanden erna begon ik meer te wennen aan mijn nieuwe situatie. Ik gaf mezelf meer rust, maar ook plande ik bewuster mijn tijd in om wat met die ideeën te gaan doen. Alles kreeg ineens een nieuw perspectief. Ik begon de nieuwe situatie meer te waarderen. Helemaal toen ik op een doorsnee woensdag met mijn vriendin in een boomhutje in Drenthe zat. En me besefte wat vrijheid is voor mij is: kunnen bepalen wat je wilt doen, wanneer je het wilt doen en met wie.
Ook sloop gaandeweg de realisatie erin, dat lichaam en geest (in mijn geval) echt even nodig hadden om te wennen aan een nieuwe situatie. Vijftien jaar lang stond “even niet werken” voor mij gelijk aan “met vakantie”. En als zodanig voelde het de eerste maanden niet alsof ik definitief afscheid had genomen.
Het voelde nog steeds alsof ik even op vakantie of met onbetaald verlof was en hierna weer door zou gaan. Zoals het was. Ik verbaas me er echt over hoe lang het geduurd heeft voordat mijn psyche zich hierop aangepast heeft. Langer dan ik van tevoren had gedacht. Maar ja, hoe realistisch is het dat je van tevoren weet wat er gaat komen als je deze situatie voor het eerst meemaakt? 😉
3. De twijfel slaat toe
Inmiddels zitten we in oktober en onze dochter is alweer twee maanden oud. De roze wolk van de bevalling en de rollercoaster aan emoties (en slaapgebrek) die erop volgden, was aan het zakken. En dus deed ook de realiteit weer z'n intrede. Want, heel eerlijk, sinds mijn inschrijving bij de KvK (in mei) had ik nog niet echt veel vooruitgang geboekt. Wel veel plannen, maar weinig concrete uitvoering. Gek is dat, wanneer je je realiseert dat je met jezelf een afspraak maakt om een jaar lang even niets te hoeven. En je dan toch elke keer dat stemmetje hoort dat je toch moet.
Ja, ik was veel bezig met onderzoeken en het schrijven voor deze website. Maar dat voelde als een hobby en niet als iets waar ik mee op de proppen kon komen als iemand zou vragen “wat doe je voor werk”. En dus, in maand 7 van mijn mini-pensioen, sloeg de twijfel toe. “Wat wil ik nou eigenlijk?” en “hoe ga ik mijn plannen tot uitvoering brengen?”. Ook begon ik de schaduwkant van mijn nieuwe identiteit te ervaren.
Ik was immers 15 jaar lang: de baas, ambitieus, goedbetaald, gestructureerd en gemotiveerd. Ik had alles op rit en niemand twijfelde aan de haalbaarheid van mijn toekomstplannen. Ook ik niet. En ineens realiseerde ik me dat ik, met het opzeggen van mijn baan, die oude identiteit had ingewisseld voor een nieuwe. Ik was ineens: vader, “werkloos”, thuis, geen baas, matig ambitieus (zo voelde het), niet langer goedbetaald, volledig ongestructureerd en steeds duidelijker ongemotiveerd om te werken aan mijn plannen.
Ik was ineens: vader, werkloos, thuis, geen baas, matig ambitieus (zo voelde het), niet langer goedbetaald, volledig ongestructureerd en steeds duidelijker ongemotiveerd.
Dat is even slikken. Zeker als je kleine dochter in je armen ligt en je voelt dat je niet voldoet aan de verwachtingen van de rol als vader. Helemaal omdat ik al die kwaliteiten wel duidelijk voelde toen ik nog werkte. Zij het volledig in de stress, waarin ik lang niet de tijd en rust zou hebben om mijn dochter te leren kennen.
Maar de twijfel overheerste. En dan met name doordat ik:
- nog niet was waar ik op dit moment in het jaar dacht te zijn, toen ik stopte met werken
- voelde dat mijn plannen steeds waziger werden en ik daardoor steeds minder goed mijn purpose op mijn netvlies had
Dit resulteerde in een periode van een paar maanden waarin ik het gevoel had elke keer groundhog day te beleven. Elke dag leek op de vorige. Ik probeerde van alles om uit de sleur te komen (met dank aan mijn vriendin), nieuwe (of hernieuwde) doelen te stellen en de motivatie terug te vinden.
Ging in mijn eentje in een huisje op de Veluwe zitten, boekte overdag een hotel in de buurt om in alle rust te kunnen werken aan mijn toekomstplannen, maakte lange wandelingen, begon nog harder mijn best te doen om mezelf aan het werk te zetten… niets leek echt te werken.
Ik zat in een productiviteit-dip.
4. Behoefte aan structuur
En dan ineens zit je in de auto te balen en hopeloos op zoek naar een oplossing, en dan heb je het: ik moet weer structuur gaan inbouwen. Ja, klinkt logisch, maar… hear me out.
Vijftien jaar lang was ik gewend om altijd bezig te zijn. En niet alleen dat. Wanneer je een baan hebt, heb je altijd wel iemand die opdrachten, taken of projecten voor je heeft. Ik kon nooit besluiten om even niets te doen, want er stond in mijn geval altijd iemand op feedback of een oplossing te wachten. Dit soort invulling van de dagen zag ik in de laatste maanden van mijn baan als een groot nadeel. Ik voelde dat ik geen controle meer had over mijn eigen agenda en snakte naar een clean slate.
Maar wat ik me nu realiseer en wat ik hevig onderschat heb, is dat ik in mijn baan altijd een (gezamenlijk) doel had. Er werd verwacht dat ik uiterlijk 09.00 uur achter mijn laptop zat, er moest altijd iets af die dag en er stonden minstens een aantal meetings gepland. Dit gaf me structuur, een dagelijkse houvast. Ik was altijd druk met het organiseren van mijn agenda, zodat ik het maximale eruit kon halen. Ik blokte uurtjes, zodat ik vragen uit meetings kon uitwerken. Of een uitgebreide lunch en wandeling tussen twee lange meetings in, om even rust te pakken. En er ging geen dag voorbij dat ik niet bezig was of bezig gehouden werd.
Dit was het compleet tegenovergestelde van wat ik in de laatste maanden van mijn mini-pensioen heb ervaren. Ik had geen enkele structuur, geen enkele houvast. Veel ondernemers en zzp'ers zullen je waarschijnlijk hetzelfde zeggen: JIJ bent ineens compleet verantwoordelijk voor de structuur. Niemand anders doet het voor je. En wanneer jij niet jouw dag bepaalt, bepaalt de dag jou. Of zoiets.
Een open deur, maar dat was precies mijn probleem. Ik was zo langzamerhand mijn dagen aan het baseren op “wat er maar uitkomt”. Het is een beetje als “ik spaar wat er over is aan het einde van de maand”. In plaats van “betaal jezelf eerst”. Focus op de dingen waar je controle over hebt. De rest komt vanzelf of blijkt uiteindelijk niet belangrijk meer te zijn.
5. Een herstart
Ok, structuur dus. Inmiddels heb ik mijn agenda ingepland alsof ik weer een baan heb. Overal staan blokken voor het schrijven van content tot het doen van onderzoek. En van family-time tot me-time. Dan maar even alles in kaart brengen. Afwijken kan altijd, maar laten verslonzen dus niet meer.
Dit is de fase waar ik me nu in begeef en waar ik verwacht de komende maanden nog wel even in te zitten. Hernieuwde zin, energie, herstelde motivatie en vol vertrouwen.
Leven van mijn spaargeld: is het nu op?
Het jaar is voorbij, dus ook de twaalf maanden aan maandlasten die ik bij elkaar gespaard had om van te leven. Is alles op en hoe nu verder?
Nee, het is niet op. Ik had in maart 2020 zo'n 25.000 euro op een spaarrekening gezet om een jaar lang, maandelijks van te kunnen leven. Omdat ik in het afgelopen jaar via verschillende projectjes hier en daar toch maandelijks inkomen heb gehad (ook al was dit heel onregelmatig) heb ik in totaal gebruik gemaakt van zo'n 16.000 euro spaargeld. Dat betekent dat er nog 9.000 euro in de pot zit.
Technisch gezien zou ik dus nog even vier maanden kunnen leven van mijn spaargeld. Maar dat heb ik toch even anders aangepakt. Ik heb namelijk het afgelopen jaar diverse investeringen verkocht en een deel van de winst op een spaarrekening gezet. Ik merkte vorig jaar dat ik meer buffer wilde inbouwen om hiermee mijn mini-pensioen mogelijk te verlengen – mocht er iets gebeuren. Hierdoor heb ik gaandeweg deze spaarbuffer weer uitgebouwd naar 20.000 euro.
Toch verwacht ik de komende twaalf maanden minder aanspraak te maken op mijn spaarrekening, omdat ik inmiddels maandelijks weer meer inkomen genereer. Maar het spaargeld is er wel en houd ik achter de hand voor de zekerheid. Dat geeft me vertrouwen dat ik altijd de beschikking heb over genoeg geld om het zo'n beetje een jaar uit te zingen, terwijl we als gezin door deze nieuwe fase navigeren.
Een goed beursjaar helpt
En dat brengt me ook op het volgende punt: de beurs. Want ook al verliep de zakelijke en persoonlijke realiteit misschien niet helemaal volgens extreem positieve verwachtingen, de beurs stelde niet teleur. En dat helpt, zeker in een jaar waarin de inkomsten onzeker zijn. Dat zal voor veel mensen gelden, ook voor wie niet een dergelijk experiment doet. Ik realiseer me dan ook, dat als ik gestopt zou zijn met werken en de beurs was sinds maart 2020 alleen maar dalende geweest, dat ik er financieel een heel ander perspectief op na had gehouden.
In het afgelopen jaar heb ik niet alleen mijn investeringen zien groeien, terwijl ik van mijn spaargeld en beperkte inkomsten leefde, ook heb ik op diverse speculatieve investeringen winst kunnen boeken en om kunnen zetten naar cash. Dat was heel anders geweest in een dalende markt. Dan nog had ik genoeg buffer gehad, maar psychologisch doet dat wel wat met je, wanneer er geen aanwas van vermogen is.
Dus, stoppen met een baan en het nemen van een mini-pensioen is ongetwijfeld makkelijker in een goed beursjaardan in een slecht beursjaar. Joh, echt? Inkopper, maar toch. Dit zal helemaal een hekel punt zijn wanneer iemand besluit volledig met pensioen te gaan, op de top van de markt. Dan moet je immers je verdere leven zien rond te komen van de opgebouwde investeringen en een pensioentje. Anyway, zover is het nog niet ;-)
Hoe nu verder?
Ik heb weer structuur, plannen en motivatie om het de komende twaalf maanden anders aan te gaan pakken dan de afgelopen twaalf maanden. Ik realiseer me inmiddels wat me gelukkig maakt. Ook met het oog op de toekomst en FIRE, ben ik tot de conclusie gekomen dat ik – ondanks dat ik er zelf voor kan kiezen – niet heel happy wordt van “maar kijken wat de dag zal brengen“. Dat is voor mij geen vrijheid gebleken.
Tegelijkertijd heeft het geen zin om externe omstandigheden als het virus de schuld te geven van de obstakels tijdens het opstarten van een eigen onderneming. Dus ik neem het heft in handen, laat de excuses even voor wat ze zijn en ga er weer tegenaan. Want ik mag dankbaar zijn voor de ervaringen van het afgelopen jaar en de situatie waarin ik me nu bevind. Alle ruimte en vrijheid om zelf te beslissen hoe of wat. Maar dan is het wel aan mij om die ruimte en vrijheid in te zetten voor een mooie toekomst.
Een goede voorbereiding
Wat er ook als conclusies getrokken kunnen worden uit dit verhaal, één ding wil ik niet onbenoemd laten. En dat is dat ik nooit zo relaxed (sort of) door alle verschillende fases heen had kunnen gaan, als ik niet de voorbereidingen had getroffen die ik heb gemaakt destijds.
De toekomst is altijd onzeker. Maar doordat ik genoeg financiële buffer op had gebouwd voor een heel jaar, heb ik op dat vlak op geen enkel moment stress of paniek ervaren. Het gaf me rust dat ik me daar even geen zorgen over hoefde te maken. En misschien vraag je jezelf af: “waarom een jaar aan buffer?”. Nu ik een jaar meegemaakt heb en zie hoe snel het voorbij is, kan ik met zekerheid zeggen dat ik aan bijvoorbeeld een half jaar niet genoeg had gehad.
Een jaar lijkt lang, maar is korter dan je van tevoren voor mogelijk houdt. En, misschien tegen beter weten in, krijg je ook echt MINDER voor elkaar in een jaar dan je denkt. Helemaal als je daarbij optelt dat je door verschillende fases gaat en deels afhankelijk bent van de invloed van interne en externe factoren die de plannen (en dus de executie ervan) dusdanig kunnen vertragen.
Een schop onder je kont is soms nodig, wanneer je er even doorheen moet. Maar om de uitkomst van een dergelijk proces te gaan forceren, lijkt mij niet goed voor je persoonlijke ontwikkeling.
Conclusies
Zou ik het weer doen, zo'n mini-pensioen van een jaar? Weet ik niet. Ik ben er op dit moment wel weer aan toe om de komende jaren aan de slag te gaan. Het was een geweldig jaar, vol mentale ups en downs. Ik ben mezelf goed tegengekomen en heb moeten wennen aan een nieuwe identiteit. En heel eerlijk ben ik daar nog steeds niet volledig aan gewend. Ook mag het geen geheim zijn dat ik het RE-gedeelte van FIRE (nog) niet erg zie zitten. Althans, niet wanneer dat betekent dat je op je luie <piep> gaat zitten en de hele dag maar ziet waar je zin in hebt. Voor mij werkt dat (nog) niet. Misschien over tien of twintig jaar, who knows.
Ga ik weer op zoek naar een baan, nu het jaar voorbij is? Nee, voorlopig niet. Ik ben er wel achter dat ik voor mezelf wil blijven werken. Hoe dat er precies uitziet de komende jaren, weet ik nog niet. Maar het krijgt steeds meer vorm en ik kijk nu even niet verder dan de komende 12 maanden. Met de juiste structuur en motivatie geloof ik dat ik er zelf een succes van kan maken. Zodat ik voorlopig even van het ondernemerschap kan blijven genieten.
Wat zijn de grootste lessen die ik geleerd heb in de afgelopen 12 maanden? Mezelf toestaan om door allerlei fases heen te gaan. Dingen forceren en weerstand bieden aan de realiteit, vooral in het begin, kost alleen maar energie. Je weet niet hoe het zal lopen als je het nog nooit meegemaakt hebt. En niet iedereen gaat door dezelfde fases als ik. Maar sta klaar om jezelf een schop onder je kont te geven, wanneer je merkt dat je te lang in een fase blijft hangen. Zorg voor mensen om je heen om een spiegel voor te houden. En, schrijf het op, lees het terug. Je leert veel van jezelf tijdens zo'n experiment.
Het jaar zit er dus op en daarmee ook het mini-pensioen experiment. Maar ik blijf de komende tijd schrijven over mijn ervaringen en uitdagingen. Gewoon hier, zonder filter.
PS: ook al voelt het soms zo, in het diepe spring je nooit alleen. Een mini-pensioen-experiment als dit was nooit mogelijk geweest zonder de steun van mijn vriendin en familie. 🙏🏻
