Hoe ouder ik word, hoe meer jaren ik achter me heb liggen. En ik realiseer me dat er in de afgelopen jaren veel is veranderd. Maar ook dat er ook veel dingen zijn die nog altijd hetzelfde zijn.
Daarbij stel ik mezelf en anderen vaak de vraag: “wat zou je, met de kennis van nu, tegen je jongere zelf zeggen?”. En dan lijkt voor velen natuurlijk het meest voor de hand liggende: uitslagen, succesvolle investeringen, gebeurtenissen of het advies om niet met bepaalde mensen in zee te gaan.
Maar als ik nu een casual gesprek zou hebben met mijn 20-jarige zelf, dan zou ik hem het volgende zeggen.
1. Start met dagelijkse positieve gewoontes
Je bent ongeduldig en dat snap ik. Je denkt dat succes gaat om enorme inspanningen en buitengewone prestaties. Maar ik kan je nu zeggen dat je het grootste succes behaalt door jezelf kleine, dagelijkse positieve gewoontes aan te leren.
Die zijn niet moeilijk om te doen en dat lijkt, op het eerste gezicht, geen zoden aan de dijk te zetten. Maar kleine gewoontes over een lange periode, leveren je veel meer succes op dan incidentele grote inspanningen.
2. Praat eens met 40-jarigen
Je denkt het nu allemaal te weten. En dat mensen die 20 jaar ouder zijn dan jij, burgerlijk en nu al ouderwets zijn. Dat zij jouw generatie niet snappen. Maar zij waren ook ooit 20 en hebben een schat aan informatie waar je van kunt leren.
3. Stel wat vaker vragen
Ik weet dat je niet van advies houdt. En dit komt omdat het vaak lijkt alsof oudere mensen je ongevraagd advies geven, wanneer ze zien dat je bepaalde dingen anders zou kunnen doen. Dat voelt als kritiek. En je wilt graag zelf het wiel uitvinden. Maar draai het eens om.
Stel ze vragen. Waarom geven ze je dit advies? Hoe zouden zij het doen als zij nog 20 jaar oud zouden zijn? En waar hebben ze op hun leeftijd nu spijt van? Je hoeft er niets mee te doen, maar het geeft je meerdere inzichten om uit te putten.
4. Begin nu met beleggen
Echt, je hoeft er niet veel voor te laten. Maar begin gewoon met beleggen. Elke euro die je nu investeert, is over 20 jaar zo’n 3 euro waard. En je hoeft het niet alleen te doen voor het geld. Op jouw leeftijd beginnen met beleggen, zal je de principes leren van vermogensopbouw en de waarde van compound interest.
Al investeer je de komende 20 jaar maar 25 euro per maand. Dat kun je wel missen, toch? Die 25 euro per maand levert je over 20 jaar een bedrag op van meer dan 13.000 euro. Ja, dat is een bedrag waar je op jouw leeftijd misschien alleen nog maar van kunt dromen!
5. Lees boeken
Omdat je nog studeert, staan boeken voor jou gelijk aan saaie tijdsbesteding en verplichtingen. Je kijkt liever een film of zapt wat langs TV-kanalen. Maar boeken verbreden je horizon. En niet alle boeken zijn saai.
Kies boeken die gaan over onderwerpen die je interesseren. Of lees biografieën van mensen die je inspireren. Een mooie bijkomstigheid van lezen is dat je rustiger wordt. Je leert je brein te focussen, wat je later – in een drukke wereld – heel veel gaat helpen.
6. Wees wat geduldiger
Alles lijkt haast te hebben en je denkt elke dag iets te missen. Maar niets gaat zo snel als je denkt. Over een jaar heb je minder gemist dan je nu denkt. Neem wat meer de tijd voor beslissingen. Echt, ook al zal er veel anders zijn in de toekomst, over 20 jaar zien veel dingen er nog precies hetzelfde uit als nu.
7. Experimenteer meer
Probeer wat vaker dingen uit. Je bent perfectionistisch en bang om te falen. En daarom onderneem je alleen stappen, wanneer je denkt zeker te weten dat je er goed in bent of kunt worden. Maar je hoeft elke keer “all in” te gaan. Begin klein en wen aan de nieuwe situatie. Gooi niet drastisch je leven om, wanneer je het zat bent.
Begin eens met iets minimaals. Een minuscule verandering. Ga een keer niet stappen, ga een paar maanden 1x per week naar de sportschool, lees per week 10 bladzijden van een boek. Leer eens in de maand een nieuw gerecht koken of zet per maand eens 10 euro opzij. Door klein te beginnen en testen, zie je al snel wat wel en niet bij je past. En leer je onderweg een hoop nieuwe dingen over jezelf.
8. Begin met het bijhouden van een dagboek
Je denkt misschien dat dagboeken iets zijn voor kinderen. En je ziet er de noodzaak niet van in. Maar begin eens met het opschrijven van je gedachten, je ervaringen. En dan niet alleen de negatieve dingen, maar ook de positieve zaken. Je dankbaarheden, je fouten, je successen, je verwachtingen en wat het met je deed zodra die verwachtingen wel of niet uitkwamen. Het menselijk brein is wereldkampioen in het selectief herinneren.
Dingen die je nu heel bewust meemaakt en je denkt nooit meer te zullen vergeten, zullen in de toekomst nog slechts een vaag idee zijn. Je kijkt nooit meer naar dezelfde situatie met de ogen van nu. Door zo af en toe terug te kunnen lezen hoe je over dingen dacht, kun je zien hoe ver je bent gekomen. Of juist niet.
9. Je hoeft niet heel je leven te blijven werken
Jij hebt geleerd dat je pas stopt met werken, wanneer je (met je 65e / 66e / 67e – uhhh?) pensioen bent. En dat je hele leven werken iets is wat er nou eenmaal bij hoort. Maar wat als ik je nou eens zeg, dat je over 20 jaar al kunt stoppen met werken – mocht je dit willen?
Door vroeg te beginnen met geld verdienen, bewust minder uit te geven dan je inkomen en de rest te investeren. De komende 20 jaar, elke maand 1.000 euro niet uitgeven, maar te investeren, levert je straks meer dan een half miljoen op. Die 1.000 euro lijkt nu onmogelijk, maar wanneer je straks meer gaat verdienen kun je dit makkelijker missen dan je denkt.
10. Ga reizen
Ga wat vaker op reis, in plaats van op vakantie. Neem een paar maanden vrij en ga in je eentje op reis naar landen die een andere cultuur hebben dan wat jij gewend bent. Je leert hiermee niet alleen veel over de wereld, maar ook over jezelf.
Hoe je jezelf kunt redden in onzekere situaties. Of hoe zeer we wereldwijd allemaal in hetzelfde schuitje zitten, al lijken we allemaal zo verschillend. Het zal je ook rustiger maken en zet jouw kleine wereld thuis, in een ander perpectief.
11. Wees geduldiger met de mensen om je heen
Iedereen doet maar wat. We worden niet geboren met een gebruiksaanwijzing, hoe het leven in elkaar zit en welke weg je moet volgen. Niemand weet eigenlijk precies waar hij/zij mee bezig is en probeert het al doende uit te vinden.
Wees dus wat minder kritisch op en ongeduldig met de mensen om je heen. Hoe meer je van ze verwacht, hoe groter de kans dat je teleurgesteld kunt worden.
Wat overigens niet wil zeggen dat het slecht is om verwachtingen te hebben. Iedereen heeft ze en ze horen bij het leven. Maar maak je geluk niet afhankelijk van het resultaat van je verwachtingen. Dat is voor jou, maar ook de mensen om je heen, heel wat prettiger.
12. Maak geen beloftes die je niet kunt nakomen
Ik weet dat je het goed wilt doen en mensen niet wilt teleurstellen. Maar realiseer je dat het niet erg is om niet te kunnen voldoen aan de verwachtingen van anderen. Jij bent ook lerende en probeert er het beste van te maken.
Doe geen beloftes, wanneer je er niet écht achter staat. Ook al wil je het zo graag waarmaken. Uit schuldgevoel, trots of om een andere reden. Beloftes scheppen een verwachting. En je kunt het mensen achteraf niet kwalijk nemen dat ze je aan jouw belofte willen houden.
13. Zeg wat vaker nee
Durf wat vaker nee te zeggen tegen mensen die van alles van je willen. Het lijkt alsof je mensen teleurstelt, wanneer je nee zegt. Maar in feite stel je jezelf teleur wanneer je iets niet wilt doen, maar je geen nee durft te zeggen. Jouw tijd is waardevol en je mag van mensen verwachten dat ze respectvol met jouw tijd omgaan.
14. Zeg wat vaker ja
Veel dingen buiten jouw comfort-zone voelen eng. En daar heb je geen zin in. Maar je hebt ze nog nooit gedaan, dus het is logisch dat je ze eng vindt. In mijn afgelopen 20 jaar waren de meeste dingen in het echt minder eng, dan ik ze in mijn hoofd deed lijken. De gedachte was dus vaak enger dan de werkelijkheid.
Leer herkennen waarom je geen ja wilt zeggen. Is het omdat het onveilig is? Dan niet doen. Is het omdat je bang bent te falen? Probeer het dan gewoon wat vaker juist wel te doen! Een ja meer dan gisteren, is een ervaring meer dan gisteren.
15. Vraag wat vaker om hulp
Hulp vragen voelt voor jou als falen. Alsof je jouw eigen boontjes niet kunt doppen. En daar ben je te trots voor.
Maar hoe voel jij je wanneer iemand anders om jouw hulp vraagt? Goed, toch? Denk je minder over die persoon, wanneer deze om jouw advies of hulp vraagt? Nee toch? Sterker nog: je zult respect hebben voor diegene, dat hij/zij om hulp durft te vragen. En jij hebt het ook nodig, dat zij jou nodig hebben. Dus waarom zouden anderen jou niet mogen helpen?
16. Leer het verschil tussen veel en teveel
Het is fijn om spullen te hebben en niemand kan echt zonder. En je hoeft je ook niet te schamen wanneer je lief voor jezelf bent, door geld uit te geven aan zaken die voor anderen buitensporig lijken.
Maar weet dat er een limiet is aan het geluk dat je kunt beleven aan spullen. Dat is de wet van de afnemende meerwaarde: de eerste keer zorgt vaak voor het grootste effect en vanaf dan heb je er steeds meer van nodig. Zonder dat je het gevoel van de eerste keer kunt evenaren.
Er is een verschil tussen het hebben van veel en teveel. Leer dit verschil herkennen en je zult vanzelf minder nodig hebben.
17. Je wordt het gemiddelde van de mensen waar je mee omgaat
Je zult het nu misschien niet willen horen, maar de mensen waar je mee optrekt bepalen in grote lijnen hoe jij later in het leven staat. Heb je nu vrienden of kennissen die er een potje van maken en er niet van lijken te leren? Ga dan wat minder met ze om.
Zoek mensen die nieuwsgierig zijn. Die open staan voor andere ideeën en die rust uitstralen. Zoek een mentor of iemand die al goed is in hetgeen jij ook goed in wilt worden. En laat niemand je vertellen dat iets niet kan.
18. Geld hebben is niet iets slechts
Overal hoor je mensen zeggen dat geld niet gelukkig maakt. En geld op zich maakt je ook niet gelukkig. Maar geld geeft je wel opties. Nu denk je misschien dat veel geld, jou status of meer spullen kan bieden. Maar je zult de komende jaren ervaren dat het hebben van geld en het vermijden van schulden, je minder afhankelijk maakt van anderen.
En dat je straks het hebben van meer tijd belangrijker vindt dan het hebben van veel geld. Maar om die keuzes te kunnen maken, zul je wel degelijk geld nodig hebben. De wereld draait er nog altijd op en zal dat ook nog doen over 20 jaar.
19. Fouten maken hoort erbij
Laat niemand je vertellen dat fouten maken “niet okee” is. Je zult ervaren dat je meer leert van je fouten, dan van je successen. En iedereen maakt fouten. Ook de mensen die je het gevoel geven dat fouten maken slecht is.
20. Mensen zien jou anders dan je denkt
Er zijn vier vormen van “jij” als persoon: 1. Wie je echt bent, 2. Wie jij denkt dat je bent, 3. Wie anderen denken dat jij bent, 4. Wie jij denkt dat anderen denken dat je bent. Alleen de eerste twee doen er echt toe.
Jij bent je eigen persoon. En je ziet jezelf op een andere manier dan anderen jou zien. En toch zie je jezelf vaak, zoals jij denkt dat anderen jou zien (4). Hoe meer je naar nummer 1 en 2 kunt gaan leven, hoe minder stress en meer geluk je dat zal opleveren. Trust me.
Wat zijn dingen die jij tegen je jongere zelf zou zeggen?
