Zo'n beetje iedereen zal je vertellen dat je het grootste succes zult behalen met het groeien van jouw vermogen, door te beleggen voor de lange termijn. Door beleggingen de tijd te geven om te groeien, laat je het compound effect zijn werk doen en zul je minder last hebben van korte-termijn-bewegingen in de markt. Als dit zo is, waarom lukt het veel mensen dan niet om hun beleggingen langer dan een jaar of paar jaar vast te houden? Wanneer ik naar mijn eigen ervaringen kijk van de afgelopen 15 jaar, dan komt het succes of falen wat mij betreft neer op twee dingen: zelfkennisen emoties.
In beginsel is het principe heel eenvoudig: beleg met wat je kunt missen, doe dit consequent (maandelijks) en geef jouw beleggingen de tijd om te groeien. Het is zo simpel, dat het misschien wel te mooi klinkt om waar te zijn. Want, als het zo simpel is, dan kan iedereen het. Of je nou veel of weinig geld hebt, jong of oud bent: iedereen moet dit kunnen. Toch?
Deze ogenschijnlijk simpele strategie en goed op te volgen advies hebben namelijk een kleine verdieping nodig. We moeten in deze naar onszelf kijken. Wij zijn degene die deze strategie tot een succes moeten kunnen maken. Maar daarbij zitten we onszelf vaak in de weg. Zoals zo vaak het geval is met voornemens die niet slagen. En de reden is wat mij betreft dat we onszelf denken te kennen, maar dat dit in de praktijk nog wel eens vies tegenvalt.
Emoties: de handicap van veel strategieën
Als ik naar mezelf kijk en de jarenlange optimalisatie van mijn beleggings-strategie, dan zie ik dat ik de beste en makkelijkste adviezen niet altijd opgevolgd heb. Ik sprong in en uit beleggingen, schrok van dalingen, werd enorm enthousiast bij grote stijgingen en deed soms precies het tegenovergestelde van wat ik zou moeten doen. Ook al wist ik beter. Ook al had ik alles op papier gezet, inclusief waarschuwingen aan mezelf.
We zijn mens. En als mens hebben we emoties. De een is van nature wat angstiger aangelegd en de ander heeft juist weer wat meer naïviteit in het doen en laten. En die emoties zijn de grootste valkuil bij het uitvoeren van een succesvolle beleggingsstrategie voor de lange termijn.
Denk je maar eens in: je hebt jarenlang belegd en inmiddels een groot bedrag bij elkaar. De markt is, met uitzondering van een paar korte correcties, in een rechte lijn omhoog gegaan. Zoals het geval is in de afgelopen 10 jaar. Je begint plannen te maken voor je opgebouwde vermogen en je begint je steeds rijker te voelen. Je hebt opties en mogelijkheden die je voorheen niet had. En dan, ineens, stort de markt in. Je ziet een koopkans, want zo heb je het met correcties altijd gedaan. En met succes, want de markt schoot vrijwel direct erna omhoog. Je vind jezelf een hele slimme belegger en snapt niet hoe niet meer mensen dit zo doen.
Maar dan merk je dat het dit keer toch anders is. De markt schiet niet vrijwel direct omhoog. Maar blijft dalen. Prima, dan koop je nog wat bij. Dat extra geld was misschien bedoeld voor andere dingen, maar je vertelt jezelf dat je er goed aan doet, want je investeert in jouw toekomst. De markt blijft dalen en plots bekruipt je de angst dat het misschien niet meer goed komt. Je staat inmiddels op 30% verlies en het bedrag dat je op papier kwijt bent, staat gelijk aan een jaarsalaris. Je hebt je laatste spaargeld in de markt gestopt en nog altijd blijft je belegde vermogen dalen.
Hoe langer dit doorgaat, hoe pijnlijker het zal voelen. En niet alleen dat, maar aangezien je de “dips” met geld hebt gekocht wat eigenlijk niet voor beleggingen bedoeld was, begin je nu ook zenuwachtig te worden. Want je hebt dit geld eigenlijk binnen niet al te lange tijd nodig, maar je wilt geen beleggingen met verlies verkopen.
Hoe lang denk je dat je dit volhoudt?
Het antwoord is voor velen verschillend. Maar een ding weet ik zeker, uit vele gesprekken en interviews met mensen: het duurt in zo'n geval vrijwel altijd te lang. En dan ga je verkopen, om geld vrij te maken om van te kunnen leven.
Misschien klinkt dit scenario als een verhaal uit oude tijden. Immers, velen zullen niet langer dan 10 jaar in de markt zitten. En laat dat nou net een periode zijn waarin de markten geen lange, heftige crashes hebben meegemaakt. Ook de heftige crash van februari/maart 2020, waarbij de AEX in een maand tijd bijna 40% verloor, duurde slechts 6 maanden. In december 2020 stond de AEX alweer op het punt van voor de crash. Dus de pijn duurde slechts 6 maanden en bijkopen in de periode had je geen windeieren opgeleverd.
Zelfkennis: de sleutel tot succesvol beleggen
Ik stel mezelf tijdens mijn beleggingsreis vaak vragen. En dan met name de vragen die confronterend zijn. Ben ik niet te naïef geweest in mijn koopbeslissing? Of ben ik juist niet teveel op mijn angsten gaan beleggen? Wat is nu eigenlijk
De reden waarom ik mezelf zoveel vragen stel, is omdat ik van mening ben dat jezelf leren kennen een analyse is van de samenwerking (of tegenwerking) van je gedachten en je emoties.
Je kunt je vast situaties herinneren waarin je je een scenario had voorgesteld en bedacht had hoe je in zo'n situatie zou handelen. En vervolgens verliep het toch anders. De reden: emoties. Emoties komen onverwachts op, maar duren niet lang (minder dan enkele minuten). Vervolgens gaan je gedachten ermee aan de haal: “wat betekent dit, ben ik niet gewoon dom geweest, zal het echt niet goed meer komen, etc etc”. Je wordt onzeker, gaat irrationeel handelen en doet dingen waar je mogelijk later spijt van hebt. Angst is geen goede raadgever!
Emoties zijn de trigger en heb je niet onder controle. En je gedachten kunnen door emoties jou een heel ander idee geven van de situatie / gebeurtenis, dan je van tevoren had gedacht. Emoties zijn onvoorspelbaar en kun je niet uitzetten. Emoties hebben vervolgens effect op je gedachten en beïnvloeden zo jouw handelen.
Als je emoties dus niet kunt plannen, dan moet je ermee leren omgaan. En om ermee te leren omgaan, moet je ze ervaren. Maar ik ga nog een stapje verder. Ik weet namelijk dat onze hersenen ons graag verhaaltjes vertellen en selectief kunnen zijn in het herinneren van een gebeurtenis. Je weet vaak nog hoe je handelde in een bepaalde heftige situatie, maar je hersenen maken na verloop van tijd de gebeurtenis minder intens. “Het viel wel mee”, is wat ik mezelf graag vertel.
Doordat mijn hersenen dus na verloop van tijd een andere herinnering schilderen dan in het moment zelf het geval was, ben ik dus in dat soort situaties mijn gedachten en emoties op gaan schrijven. Zodat ik ze later kan teruglezen, wanneer er een soortgelijke situatie zich voordoet. Zo kan ik zien wat ik toen deed en hoe ik het beste kan handelen op dit moment.
Gaandeweg leer ik mezelf dus kennen. Door een plan te trekken, situaties mee te maken, mijn werkelijke ervaringen terug te lezen en mijn (beleggings)strategie aan te passen waar nodig. Dit kost tijd en kun je wat mij betreft ook niet leren door er veel over te lezen in boeken of via verhalen als deze. Het is persoonlijk en je zult er als zodanig zelf mee aan de slag moeten gaan.
Tips om beter te beleggen voor de lange termijn
Toch hoef je niet alles zelf uit te vinden. Want ik heb zelf ook veel gehad aan diverse tips van mensen die al veel langer (succesvol en minder succesvol) beleggen dan ik. Hieronder een aantal tips aan mezelf, die ik tot de dag van vandaag gebruik.
1. Beleg zo weinig mogelijk
Deze tip heb ik expres zo controversieel opgeschreven en moet ik elke keer weer even bij knipperen. Jaren geleden kreeg ik de volgende tip van een ervaren investeerder:
“Wanneer je aan een nieuwe investering begint, probeer dan een maandelijks bedrag te kiezen dat laag genoeg is om nog net niet om jezelf te moeten lachen.”
Door een bedrag te kiezen waar je met geen mogelijkheid wakker van kunt liggen en je dit bedrag no matter what altijd kunt missen, haal je de emotie uit je belegging. Houdt dit minimaal een jaar vol en verhoog dat bedrag dan het jaar erna met weer een minimale verhoging. Ik koos het bedrag 25 euro, want dat kon ik altijd missen en lag ik niet wakker van.
Het gaat er hierbij overigens juist NIET om, om dan maar met zo weinig mogelijk te gaan beleggen en verder de rest van je geld uit te geven. De kracht van deze tip ligt hem namelijk in de herhaling. Een klein bedrag zorgt ervoor dat je het – bij wijze van spreken – tot je dood vol kunt houden. Dat is lange-termijn beleggen!
Vaak denken we, met de beste bedoelingen, dat we meer kunnen missen dan daadwerkelijk het geval is. We schatten dit vaak te rooskleurig in, omdat we gemotiveerd zijn en er voor willen gaan. Maar wat nu wellicht een klein bedrag is, kan in tijden dat je het minder makkelijk hebt, juist weer voelen als een uitdaging. En dan ga je het bedrag verlagen, verhogen, verlagen en ga zo maar door. Dat is de valkuil die je moet zien te voorkomen!
2. Beleg zoveel mogelijk automatisch
Ik was altijd een kampioen in lief zijn voor mezelf. Zodra ik mijn salaris binnen had, was er altijd wel een excuus om mijn geld uit te geven aan andere zaken dan beleggingen. Hierdoor was de frequentie van mijn beleggingen heel onregelmatig. Ik legde zo nu en dan wat in. Geheel aan mezelf lag dat overigens niet, want automatisch beleggen in allerlei ETF's bijvoorbeeld, was nog niet overal even gemakkelijk en vanzelfsprekend.
Maar tegenwoordig is het meer regel dan uitzondering. Maak daar gebruik van. Zorg dat je zoveel mogelijk lange-termijn-beleggingen maandelijks laat afschrijven van jouw bankrekening, zodra jouw inkomen / salaris binnen is. Liefst nog voordat de rekeningen afgeschreven worden.
Gebruik aparte rekeningen voor je beleggingen, spaardoelen en uitgaven. Hierdoor kun je zelf een automatische overschrijving inplannen tussen de rekening waar je inkomen op binnenkomt en je rekening waar je beleggingen van afgeschreven worden. Je zorgt er hiermee voor dat het geld voor je beleggingen altijd op een aparte rekening gereserveerd en beschikbaar is om aan je lange-termijn doelen te blijven werken. In deze post lees je hoe ik dat zelf doe.
3. Sla geen maanden over
Een keertje een maandje overslaan lijkt heel onschuldig. Maar een maandje wordt al snel een paar maanden en dan komt de klad erin. De reden waarom je jezelf moet voornemen om elke maand te blijven beleggen, is omdat het tijd kost om gezonde gewoontes te vormen.
Zodra je iets nieuws doet, ben je bewust bezig om de dingen te leren die nodig zijn om het later onbewust (als een automatisme) te kunnen doen. Je denkt waarschijnlijk inmiddels ook niet meer na over hoe je naar de supermarkt loopt of het water van de douche op temperatuur krijgt. Dat is inmiddels een gewoonte.
Zo werkt dat ook met beleggen. Of je nou net begint of je belegt al een tijdje en wilt nu jouw portfolio gaan uitbreiden naar nieuwe investeringen. Alles wat nieuw is kost tijd om aan te wennen. Zorg ervoor dat je geen enkele maand overslaat, alles automatisch doet en het bedrag klein houdt.
4. Schrijf het op
Misschien klinkt het bijhouden van een dagboek als iets dat je meer iets vindt voor je kleine nichtje. Maar ik kan je zeggen dat het mij enorm heeft geholpen bij het leren kennen van mijn struikelblokken. Zoals ik al eerder zei, kunnen onze hersenen ons goed voor de gek houden. Door in het moment zelf alles te noteren, heb je een live snapshot op papier van je emoties en beslissingen.
Ik schrijf over het algemeen tenminste vijf dingen kort en bondig op:
- De trigger, bijv: een belegging die hard daalt
- Mijn emotie, bijv dat ik schrik en angstig word
- Gedachten, bijv dat ik misschien te optimistisch was over deze investering
- Actie(s), bijv het verkopen van (een deel van) mijn belegging
Als vijfde schrijf ik na een maand op wat het gevolg is geweest van mijn beslissing. Zo heb ik diverse keren in mijn dagboek staan dat ik onterecht in angst heb verkocht en de belegging wel degelijk sneller herstelde dan ik in paniek voor mogelijk had gehouden.
Hierdoor heb ik niet alleen een houvast voor vergelijkbare scenario's in de toekomst, ik leer mezelf hierdoor beter kennen. En dat heeft me een betere belegger gemaakt op de lange termijn.
Ik gebruik een digitaal dagboek, genaamd Day One. Hierdoor kan ik gemakkelijk op woorden zoeken, snel mijn notities van een jaar geleden terugvinden, hashtags gebruiken en screenshots van mijn beleggingen bijvoegen. Maar er zijn vele apps die hetzelfde kunnen, dus probeer gewoon wat bij jou past.
5. Beperkte toegang
Wanneer je – net als ik – weet dat je gevoelig kunt zijn voor emotionele (verkeerde) beslissingen, dan helpt het natuurlijk niet wanneer je vol in je emoties op de koop- of verkoopknop kunt drukken. We zijn allemaal versmolten met onze telefoons, waar tegenwoordig zo'n beetje alle beleggings-apps op te vinden zijn. Paniek > klik > klik > boem.
Om niet in mijn eigen valkuilen te trappen, heb ik het moeilijk(er) gemaakt om aan mijn beleggingen te komen. Zo verwijder ik regelmatig apps van mijn telefoon, gebruik ik een website blocker en probeer ik verschillende extra stappen toe te voegen aan het proces van kopen en verkopen.
Alles om er maar voor te zorgen dat ik mezelf tijd geef (cooling off period) om de emotie schadeloos door te maken en pas een rationele beslissing te maken wanneer er een paar dagen verstreken zijn. Want echt: zoveel beslissingen hoeven er nou ook weer niet binnen een uur genomen te worden. Zeker niet als je belegt voor de lange termijn.
Mooie bijkomstigheid is ook, dat je niet steeds de dagelijkse prijsschommelingen in jouw Blockfolio, DEGIRO, Bux of andere apps checkt. Want dagelijks door die euforie (bij winst) en negatieve emoties (bij verlies) is voor niemand heel relevant. Tenzij je het doet om jezelf te leren kennen natuurlijk ;-)
6. De 80/20 setup
Iedereen zou wat mij betreft een absolute core portfolio moeten samenstellen. Een core portfolio is dat gedeelte van jouw lange-termijn-portfolio waar de beleggingen in zitten die je in principe tot aan je pensioen wilt vasthouden. Maar, daarnaast wordt je tegenwoordig natuurlijk op elke hoek van de digitale straat verleid om te investeren in diverse andere beleggingen.
Ik zag dat ik ineens heel snel de spreiding binnen mijn portfolio aan het uitbreiden was van puur 100% beleggen in een ETF, naar dividendaandelen, crypto, crowdfunding, edelmetalen, startups en ga zo maar door. Dat is natuurlijk mooi, want het levert een gedegen spreiding op. Maar ik merkte ook op een gegeven moment dat ik maar wat aan het doen was. De maandelijkse beleggingen in mijn ETF namen af, omdat ik overal mogelijkheden zag en daar geld op wilde inleggen.
Dit kan al snel voor een wildgroei zorgen en eerlijk is eerlijk: niet alles in jouw portfolio is even sterk en relevant voor de lange termijn.
Daarom ben ik gaan werken met een 80/20 setup, wat wil zeggen dat ik jaarlijks 80% van mijn te investeren inkomen blijf beleggen in mijn kernbeleggingen, mijn core portfolio. Want, hier heb ik het meest vertrouwen in. Dus waarom zou ik daar niet het gros van nieuw geld in blijven beleggen? Maar om die “jeuk” te beantwoorden, gaat 20% van dat te investeren inkomen naar beleggingen die buiten die kern liggen.
Zo gaat mijn lange termijn strategie in volle vaart door en gaat het niet ten koste van nieuwe hersenspinsels en korte(re) termijn doelen. Dit is persoonlijk mijn aanpak en wellicht niet iets voor jou.
Conclusie
Zo, je bent er doorheen. Er valt wellicht nog meer te zeggen over de valkuilen en succesfactoren voor het beleggen voor de lange termijn. Onder andere: geduld, gezondheid, enthousiasme etc. Maar ik denk echt dat zelfkennis de meeste van deze eigenschappen omvat.
Wanneer je weet wat je sterke eigenschappen en valkuilen zijn, kun je betere beslissingen maken bij het beleggen. En wanneer je jouw strategie kunt vormgeven op basis van ervaringen, dan vergroot je de kans dat je over 10/20/30 jaar een mooi vermogen hebt weten op te bouwen.
Gaat dat niet snel genoeg? Dan kun je altijd nog al je geld in Dogecoin YOLO'en 🚀
